Валерий гыйбадәтханәләр ялда һәм төнлә бушлай буялган.
| Валерий Темар 25 яшьтә мәктәптә эшли. Бу вакытта ул уку йортының стеналарын ясый. |
- Мин соңгы өч айны мәктәптә үткәрдем. Барысы да буялган һәм буялган. Дус 10 көн йокламады - барысын да уку елы башына барысын тәмамларга кирәк иде.
Валерий Храмов 90 яшь. Соңгы 25 аның 168-нче мәктәптә эшли. Башта мин визуаль сәнгатьне өйрәттем, аннары сакчы алдым, ләкин ташламады. Ул өч катта стенаның диварларын өч катта буяды, мәктәпне искиткеч дөньяга әйләндерде. Әйе, беренче класслар кайвакыт аның галереясенә экскурсия үткәрәләр.
- Монда, беренче каттагы эш елның чорына багышланган, - дип сөйли безгә гыйбадәтханәләргә. - Ул мәктәп укучыларын табигать турында кайгыртырга өйрәтә. Мин аларга бу рәсемнәр аша әйтәм: "Табигатьтә мәхәббәт ул безнең тормышның чыганагы". Кеше һәм табигатьнең үзара бәйләнешен күрсәтте. Мәсәлән, урманчылы, урманның сафлыгына һәм куркынычсызлыгына ияреп, хайваннар үсә. Монда әни багана балык тотып, аның аянычлары белән туклана. Ләкин минем турында сюжет: мин сәнгать мәктәбендә эшләдем һәм яшь рәссамнарны күтәрдем. Монда мин дәресләрне әсирлеккә урнаштырдым.
Валерий Александрович, ул балачактан ук күрсәтә башлый, чөнки 16 ел эчендә Совет-Фин Сугышының эпизодчыларының өч бүлмәле фатиры. Ләкин мин пилотта өйрәнергә булдым, шул ук вакытта көрәш белән шөгыльләнделәр. Конкуренция әзерләнгәнче, басып торганчы, яшь Чрамовның имулметы эшләрен ике ел ял итәргә рөхсәт итмәде.
- Мин ничектер урамга төштем, рейска кире кайтмаячагым турында уйладым. Һәм очраклы рәвештә эскизик белән иптәшем белән очрашты. Ул сәнгать мәктәбендә укый диде. Iәм мин һәрвакыт буялдым, һәм ул үзенең яраткан очраклары тормышына багышланганын искәрттем, һәм мин тупладым. Мин мәктәп адресын таптым, декабрьдә җитәкче эшләдем, һәм директор миңа соң калды диде - киләсе елга килергә тиеш. Мин студентлар белән хатын-кызлар белән барган һәм анда булганны буяу теләдем. Тәмамлангач, кабат директорга килдем һәм эш алып килде. Ул аларга карады һәм шунда ук минем өчен имтихан комитеты булдыру өчен заказ бирделәр. Минем уйлавымча, бу мәктәп тарихында бердәнбер охшаш очрак иде. Мине алып киттем. Һәм минем чыгарылыш эшем иң яхшысы - иң яхшысы.
|
|
Гыйханнар мәктәбенең икенче катында, төньяк боз океаныннан, тропиклар белән тәмамланган география география җыйдылар. Монда сез мәктәп бинасын калдырмыйча, гомумән егетләргә сәяхәт итә аласыз. Алга таба - диңгез фаунасы.
- Eachәрбер балык мәшгуль, һәрберсе ниндидер участокта катнаша. Thisәм бу барысы да уйланган, сез миңа бөтен дөньяны буяу белән күпме вакыт кирәклеген күз алдыгызга китерә алмыйсыз. Бу булды, мине хәлләр турында язды: "Мин сездән яхшырак. Мин үпкәләмәдем, ләкин аның бер-бер артлы кеше булуын аңлатты, ләкин бернәрсә дә ташлау өчен, геройлар арасындагы бәйләнеш икенче.
|
|
Башлангыч сыйныфларда Валерий Александрович әкият геройларын - принцесса-бака, патша Салтедан, 33 герой һәм башкалар. Шул ук блокта ул Себер трактын сурәтләде. Бу фрагмент турында сөйләшү, кызыл машина тәгәрмәч артындагы ир-атка күрсәтә.
"Ул, немец заларыннан," гыйбадәтханә өчен, аның рәсемнәренең барлык персонажлары "буя җый", - дип санады.
|
|
Старрам рәссам эшенең тагын бер өлеше архитектурага багышланган. Рәсемнәр төрле чор структурасы стеналарында сурәтләнгән, борыңгы дөньядан хәзерге заманга башланган - Мәсәлән, Мисыр Пирамида, Василий фатихалары, Таҗ Махал.
|
Валерий гыйбадәтханәләрнең барлык участоклары үзе белән очрашты. Ул беркайчан да эчә атмый. Мин щеткаларны, буяуларны алып, шунда ук стенага салдым. Ул стеналардагы стеналарда кечкенә картиналар ассызыклады, ләкин балаларны бозганнан соң, барысын да бетереп, балалар йортына транспорт.
- кешене мәдәни итәр өчен, сез балачактан ук сәнгатькә һәм табигатьне яратырга тиеш. Бу соңгы елларда катнаша иде. Мин бу әсәрләрнең барысы да балаларда матурлык хисе күтәрер өчен ясадым. Шуңа күрә аларның китап укырга теләве бар, музей, театрга бар, табигатькә бар, спорт белән шөгыльләнә.
Кызганычка каршы, вакыт узу белән рәсемнәр "картайган" - стеналар ярылган, буяу крепллары. Һәм аларны торгызу өчен тиздән беркем дә булмаячак - Валерий Александрович атыла. Ләкин, ул чакырылган булса, ул, әлбәттә, килеп чыгачак. Бу мәктәптә генә түгел. Теләсә нинди.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Валерий Александрович аның картиналары начарланды: Гипс стеналар артында калды, ләкин беркемне дә торгызу өчен.
Чыганак |