Разглядаючы старыя рэчы на бабуліным гарышчы, ты нібы апыняешся ў нейкім іншым свеце. Мала таго, што ўсё вакол літаральна дыхае гісторыяй, дык яшчэ і прызначэнне многіх прадметаў незразумела.
Цяперашняе пакаленне наўрад ці зможа здагадацца, што ж знаходзіцца ўнутры гэтага вытанчанага драўлянага куфэрка. Затое людзі старэйшага ўзросту павінны адразу ж успомніць яго змесціва.
Так-так, у такіх футаралах прадаваліся ручныя швейныя машынкі Падольскага механічнага завода, якія яшчэ гадоў трыццаць таму былі ці ледзь не ў кожнай сям'і.
Памятаю, у дзяцінстве мне вельмі падабалася разглядаць бабуліну швейную машынку. Я быў у захапленні ад мудрагелістых каляровых ўзораў на чорным лакаваным корпусе і мог падоўгу разглядаць ажурны арнамент, якім былі шчодра ўпрыгожаны металічныя дэталі.
Аказалася, што сваю гісторыю падольскія швейныя машыны вядуць яшчэ з дарэвалюцыйных часоў, а іх прататыпамі сталі вырабы знакамітай фабрыкі "Зінгер"! У тыя часы быў росквіт стылю мадэрн, і нават самыя звычайныя рэчы і прадметы вытворцы імкнуліся максімальна ўпрыгожыць.
Кампанія "Зінгер" была заснавана ў 1851 годзе і неўзабаве стала найбуйнейшым вытворцам швейных машынак. Прадукцыя гэтай амерыканскай фірмы была вядомая ва ўсім сьвеце, у тым ліку і ў Расіі.
Але да пачатку XX стагоддзя пастаўляць у Расію швейныя машынкі з-за акіяна стала нявыгадна, бо з'явілася мноства канкурэнтаў, якія прапануюць падобныя вырабы за меншы кошт. Тады кіраўніцтва кампаніі «Зінгер» вырашыла заснаваць вытворчасць швейных машынак ў Падмаскоўі.
Для гэтай мэты была выкупленая зямля ў мястэчку Падольску. У той час гэта было зусім маленькае паселішча, налічвала ўсяго 5 тысяч жыхароў, таму будаўніцтва новага завода абышлося параўнальна танна. Літаральна пад бокам была чыгунка, што рабіла размяшчэнне фабрыкі надзвычай выгадным.
Усяго за дзясятак гадоў новы завод «Зінгер» стаў адным з найбуйнейшых у Еўропе. Перад пачаткам Першай сусветнай вайны фабрыка выпускала 600 000 швейных машынак у год! Толькі на тэрыторыі Расіі было звыш 3 000 фірменных магазінаў кампаніі, да таго ж машынкі адпраўлялі кліентам па пошце.
Прадукцыя рускага «Зінгер» высока шанавалася і за мяжой. Падольскія машынкі ахвотна раскупляліся як у еўрапейскіх краінах, так і ў Кітаі, Японіі і Персіі. Да 1914 годзе Расея займала другое месца ў свеце па збыце швейных машын пасля ЗША, прадаючы іх штогод на суму 63,5 мільёнаў рублёў!
У Санкт-Пецярбургу быў пабудаваны шыкоўны офіс кампаніі, які і зараз ўпрыгожвае сабой Неўскі праспект. Акрамя сваёй прыгажосці, будынак магло пахваліцца цэлым шэрагам перадавых тэхнічных навін, якія дзівілі гараджан на пачатку XX стагоддзя, пачынаючы ад ліфтаў і заканчваючы аўтаматычнай ачысткай даху ад снегу.
Дарэчы, менавіта ў гэтым будынку цяпер размешчаны офіс кампаніі «Укантакце»!
На шчасце, абсталяванне завода ўдалося захаваць, і ў 1923 году вытворчасць швейных машынак "Зінгер" было адноўлена. Толькі цяпер яны выпускаліся пад назвамі «Госшвеймашина» і «ПМЗ» (Падольскі механічны завод).
Канструкцыя швейнай машынкі "Зінгер" апынулася настолькі ўдалай, што вытворчасць падобных машынак працягвалася на працягу некалькіх дзесяткаў гадоў фактычна без змен! Нават дэкор застаўся практычна тым жа, а модныя ўзоры пачатку XX стагоддзя сталі фірмовай асаблівасцю падольскіх вырабаў.
Дарэчы, са старадаўнімі швейнымі машынамі звязана мноства легенд. Паводле адной з іх, у 1998 годзе кампанія "Зінгер" абвясціла аб пошуку сваіх машынак з серыйным нумарам, якія пачынаюцца з адзінкі. Па чутках, шчаслівага ўладальніка такога рарытэту чакае ўзнагароду ў памеры ад 30 тысяч да мільёна даляраў, таму антыквары прыняліся масава скупляць машынкі. Афіцыйнага пацверджання гэтаму няма, але, як той казаў, дыму без агню не бывае ...
Па іншай легендзе, раннія ўзоры рускіх "Зінгер" ўтрымлівалі ў сабе каштоўны метал паладый. А нядаўна нават з'явіўся слых, што ў арыгінальных іголках рарытэтных машынак знаходзіцца рэдкае рэчыва - чырвоная ртуць!
Як бачыш, старыя швейныя машынкі - гэта значна больш, чым просты інструмент.
крыніца