У гэты воднае падарожжа 59-гадовы бабруйскі прадпрымальнік Аляксандр Архіпенка адправіўся спантанна - даведаўся выпадкова ад знаёмых, што яны збіраюцца прайсці ўсе чатыры возера Дубоўскага каскаду, і вырашыў далучыцца. Мужчына кажа, што за некалькі дзён разлічваў знайсці байдарку, але ўвечары напярэдадні сплаву па азёрах аказалася, што пазычыць яе няма ў каго. Тады Аляксандр надумаўся змайстраваць каяк з падручных сродкаў.
- Усё неабходнае знайшоў у гаражы - пластмасавую ванну, у якой калісьці купаў дзяцей, ліст фанеры, драўляныя брускі, яшчэ дзве пластыкавыя ванначкі для мыцця бялізны, ўпаковачны пенапласт, - распавядае бабруйчанін. - Увечары пачаў майстраваць каяк, але ў палове першай ночы адключылі электрычнасць, таму дарабіць яго не паспеў.
Рана раніцай прыйшло грузавое таксі, куды быў пагружаны фанерны каркас з прымацаванымі да яго пластыкавымі ванначкамі, а таксама гара пенапласту, запазычанае ў суседа вясло і заплечнік з няхітрым правіянтам. Пачатковая кропка воднага падарожжа - возера Драгічын, на беразе якога дамовіліся сустрэцца ўдзельнікі паходу. Турысты страцілі дарунак прамовы, калі ўбачылі, на чым Аляксандр збіраецца пакараць Дубоўскі каскад.
- У хлопцаў былі круглыя глаза.Говорят: «Ты што прывёз»? - смяецца Аляксандр. - Адказваю, што гэта мой каяк, толькі яго яшчэ дарабіць трэба. Ну, яны сталі пераконваць мяне, што гэта пустая задума.
Аляксандр, каб не зрываць паход, застаўся на беразе і прыкладна гадзіну выдаткаваў на тое, каб доклеить пенапласт і абцягнуць дно самаробнага каяках поліэтыленам. А затым спусціў лодку на ваду і застаўся цалкам задаволены вынікам. Плаўсродак, паводле яго слоў, апынулася на здзіўленне ўстойлівым, хоць і не такім манеўраным, як сапраўдная байдарка.
«Раз вырашыў, то трэба зрабіць»
Аляксандр Архіпенка - цалкам паспяховы прадпрымальнік, таму, кажа, можа дазволіць сабе выдаткаваць 600-700 даляраў на куплю завадскога каяках. У юнацтве ён захапляўся паходамі на байдарках, прайшоў многія беларускія рэкі, уключаючы Вілію, Пціч, Свіслач, Бярэзіну. Раней браў байдарку для паходаў у мясцовым турклуба, потым зацікавіўся альпінізмам, і водныя паходы адышлі на другі план.
- Для альпінізму ў мяне ёсць усё неабходнае рыштунак, а купляць байдарку не бачу сэнсу. Быў бы ўпэўнены ў тым, што стану на ёй хадзіць увесь час, купіў бы, - прызнаецца Аляксандр.
Вестка пра тое, што яго знаёмыя вырашылі прайсці Дубоўская возера, размешчаныя недалёка ад Бабруйска ў мясцовым заказніку і малапрыдатныя для водных падарожжаў, прымусіла Аляксандра дзейнічаць хутка і рашуча.
- Я загарэўся гэтым паходам, стаў шукаць байдарку. Але ў аднаго быў разборны «таймень», у іншага вузкі спартыўны каяк, на якім лёгка перавярнуцца. Тады я вырашыў зрабіць сваю лодку.
Па прафесіі Аляксандр - інжынер-электрык, скончыў мінскі палітэха. Але прызнаецца, што інстытуцкія веды пры разліку водазьмяшчэньня будучай лодкі яму не спатрэбіліся. Каб збудаваць каяк, цалкам хапіла звестак з базавай школьнай праграмы. Страху перад тым, што з-за няўстойлівасці плаўсродкі прыйдзецца акунуцца ў халодную красавіцкую ваду, не было. А азарт падсцёбвае папярэдні вопыт - гадоў 20 таму Аляксандр з пустых пластыкавых бутэлек збудаваў плыт, на якім адправіўся ў воднае падарожжа разам з сям'ёй.
Каскад скарыўся з другой спробы
У дзень першага спуску самаробнага каяках на ваду Аляксандр прайшоў ўсяго толькі два возеры Дубоўскага каскаду - частка Драгічына, на якім стартаваў, і усох. Усяго падарожжа заняло прыкладна 4 гадзіны і дазволіла ацаніць вартасці плаўсродкі.
- Гэта лодка непатапляльнасць, - запэўнівае падарожнік. - Нават калі рвецца плёнка і вада зацякае ў пенапласт, каяк становіцца больш цяжкім і не такім манеўраным, асядае, але не тоне.
Паводле яго слоў, каб прабіць дна ванначак, трэба добра пастарацца. Таму дзве пустыя пластыкавыя бутэлькі, якія падарожнік прадбачліва засунуў за пазуху штормовка на выпадак экстранага апускання ў ваду, не спатрэбіліся. А вось кароткія гумовыя боты аказалася недастаткова для такога экстрэмальнага падарожжа - каб перацягваць лодку на праблемных участках, ногі давялося абгарнуць поліэтыленавай плёнкай.
Чатыры возера Дубоўскага каскаду, якія маюць ледніковае паходжанне, злучае рака Вирь, якая працякае праз увесь заказнік. Турысты завуць яе рэчкай-Нябачнікам, так як рэчышча віры ў межань губляецца ў зарасніках трыснягу і чароту. Прайсці па ёй на байдарцы можна толькі па высокай вадзе вясной і восенню. І тыя, каму гэта ўдаецца, атрымліваюць незабыўныя ўражанні ад падарожжа дзякуючы унікальнай па прыгажосці прыродзе, раскіданым па берагах бабровай хаткі, некранутасць грабавых лесе і сустрэчам з рэдкімі птушкамі, занесенымі ў Чырвоную кнігу.
З-за водных перашкод у некаторых месцах лодку трэба абносіць - гэта значыць, цягнуць па сушы. Выцягваць на бераг самаробны каяк, пад плёнкай якога пастаянна збіралася вада, аказалася задачай не з лёгкіх. Таксама, успамінае Аляксандр, вельмі складана было пераскокваць праз паваленыя бабрамі дрэвы, што на звычайнай байдарцы не выклікае асаблівых цяжкасцяў. Падарожнік суцяшаў і падбадзёрваў сябе тым, што падчас аперацыі "Баграціён" маршал Жукаў пераправіў праз беларускія балоты цэлую танкавую дывізію, а тут - нейкая лодка! У выніку Аляксандр дайшоў да трэцяга возера каскаду і выцягнуў на бераг сваё плаўсродак недалёка ад дарогі, якая вядзе на танкавы палігон. Тут яго і падабрала грузавое таксі, даставяць эксперыментатара назад у Бабруйск.
- аскома я збіў, але не мог супакоіцца - хлопцы прайшлі ўвесь каскад, а я - толькі два возера, - распавядае Аляксандр. - Таму ў свой наступны выхадны зноў спусціў лодку на ваду, працягнуўшы шлях з возера плавуны.
Другая частка падарожжа аказалася не менш экстрэмальнай, хоць да яе бабруйчанін падрыхтаваўся нашмат дбайней - назапасіўся рыбацкімі гумовымі ботамі, зрабіў упор для ног і для спіны, па новай абцягнуў каяк больш шчыльным поліэтыленам. Аднак Аляксандр не ўлічыў, што Вирь ў гэтых месцах будзе такі забалочанай, таму на праходжанне маршруту спатрэбіцца значна больш часу. Да таго ж пасля шчыльнага абеду падарожнік-экстрэмал не змог утрымаць раўнавагу пры пасадцы ў каяк і выкупаўся ў ледзяной вадзе. А потым - двойчы заблудзіўся, калі прадзіраўся праз зараснікі чароту каля возера Вяхово і спрабаваў знайсці рэчышча Бярэзіны, схаванае з-за паводкі.
- У Бярэзіну я ўвайшоў ужо ў цемры, у адзінаццатай гадзіне вечара, - узгадвае Аляксандр. - Паспрабаваў датэлефанавацца пляменніку, каб паведаміць, дзе мяне трэба падабраць, але апынулася, што сувязі няма. Сяк-так адправіў эсэмэску і стаў думаць, куды ехаць далей. Калі ўніз па плыні, то там машыне цяжка будзе пад'ехаць, трэба ведаць дарогу. Вырашыў падняцца ўверх да вёскі Стасеўка і два кіламетры гроб супраць плыні. Думаў, што жылы з рук вырву.
Дадому Аляксандр патрапіў ужо пасля паўночы, а на наступны дзень вывеў на борце свайго каяках слова «Перамога» - у гонар таго, што ўсё ж такі здолеў скарыць Дубоўскі каскад. Дарэчы, упершыню бабруйчане зрабілі гэта амаль 40 гадоў таму, і на беразе возера плавуны падчас свайго падарожжа Аляксандр пакінуў памятны таблічку з імёнамі Міхаіла Пратасевіча і Віктара Барадзіна, якія 1-2 мая 1978 пераадолелі ўсе чатыры азёры - Драгічын, Усохі, плавуны і Вяхово.
«Магу падарыць, магу прадаць»
Пасля свайго падарожжа Аляксандр Архіпенка размясціў у інтэрнэце паведамленьне аб тым, што гатовы прадаць «Перамогу» па сабекошце - за 50 рублёў. Менавіта ў столькі ён ацэньвае свае выдаткі па яе вырабе.
- Так, я гатовы растацца з «Перамогай» - магу падарыць, магу прадаць, - смяецца бабруйскі прадпрымальнік і дадае, што згодны падзяліцца сакрэтамі стварэння плаўсродкаў з падручных матэрыялаў з усімі жадаючымі.
- Галоўнае, каб аснова была трывалая, а потым на яе можна ўжо колькі заўгодна ляпіць пенапласту. Ён ваду выштурхвае, нават калі поліэтылен рвецца.
Праўда, яшчэ раз прайсці гэты маршрут на «Перамозе» Аляксандр наўрад ці б рызыкнуў - ужо занадта шмат складаных участкаў на каскадзе.
крыніца